Projekty

Szkoła realizuje program „Ku wielokulturowej szkole w Polsce”

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku otworzyło nowy rozdział w historii Polski i Łodzi. Nasz kraj stał się częścią wielkiej wspólnej europejskiej przestrzeni ekonomicznej, społecznej i edukacyjnej. Pociągnęło to za sobą znaczne ruchy migracyjne, z i do naszej Ojczyzny. Obywatele Unii Europejskiej stają się stopniowo równoprawnymi członkami społeczności, w tym, w zakresie uczenia się. Wyróżnia się kilka grup obcokrajowców pobierających naukę w Łodzi na różnych etapach edukacyjnych. Są to między innymi dzieci repatriantów, dzieci uchodźców i dzieci pochodzenia polskiego spoza UE. Według UNESCO podstawowe funkcje współczesnej szkoły kryją się w haśle „Uczyć się, aby wiedzieć, działać, być i żyć wspólnie”. Owo nauczanie i uczenie się „wspólnego życia” oznacza również troskę o edukację dzieci wywodzących się z innych kręgów kulturowych. Świadomi takich wyzwań pedagodzy są w stanie wykształcić u swoich uczniów (zarówno polskich, jak i cudzoziemskich) oczekiwane umiejętności psychospołeczne, niezbędne w edukacji międzykulturowej – służące temu, aby żyć wspólnie we wzajemnym szacunku i akceptacji, poszanowaniu innych kultur i religii, w przełamywaniu stereotypów i uprzedzeń, z myślą o przeciwdziałaniu społecznemu wykluczeniu .

W dokumencie UNESCO wśród kompetencji współczesnego nauczyciela, związanych z organizacją procesu uczenia się i nauczania, wymieniono m.in. umiejętność pracy w wielokulturowej i zróżnicowanej społecznie klasie. Nowoczesny pedagog powinien umieć wchodzić w różne role niezbędne z punktu widzenia realizacji edukacji międzykulturowej – mediatora, doradcy, partnera i menadżera zasobów ludzkich. Powinien również wiedzieć, jak zarządzać różnorodnością, a więc m.in. umieć pracować z grupami młodzieży różnych narodowości, religii i przekonań. Takie nauczanie powinno się koncentrować na zagadnieniach „uczenia się w grupie” (social learning) i „uczenia się opartego na współpracy” (cooperative learning) oraz uwzględniać we wszystkich działaniach dydaktycznych wspomniany już learning to live together.

Polskie regulacje prawne umożliwiają edukację dzieci repatriantów, dzieci pochodzenia polskiego spoza UE. Dokumenty prawne podkreślają wolność zachowania  m.in.  obyczajów, możliwość tworzenia własnych instytucji edukacyjnych oraz zakaz dyskryminacji. Z dniem 19 marca 2009 r. zmianie uległy zapisy dotyczące edukacji osób niebędących obywatelami polskimi, a w szczególności zapis art. 94a Ustawy o systemie oświaty (Dz. U. 1991 nr 95, poz.425). Ministerstwo Edukacji Narodowej zaproponowało pakiet rozwiązań systemowych, mających ułatwić integrację dzieci nie będących obywatelami polskimi ze środowiskiem szkolnym. Zgodnie z tymi założeniami w polskich szkołach powinni pojawić się tzw. asystenci nauczycieli, władający językami ojczystymi cudzoziemców, którzy będą wspomagać dzieci obcojęzyczne w integracji ze środowiskiem szkolnym. Zasadniczym przesłaniem programu jest zorganizowanie procesu dydaktycznego w zakresie nauczania języka polskiego umożliwiającego szybką integrację uczniów cudzoziemskich z polskimi kolegami, polską szkołą i polską rzeczywistością pod względem językowym, społecznym i kulturowym. W polskich szkołach jest coraz więcej dzieci repatriantów lub dzieci pochodzenia polskiego niebędących obywatelami RP. Borykają się oni z różnymi problemami natury społecznej, psychologicznej i kulturowej. Często uczniowie cudzoziemscy funkcjonują na zderzeniu dwóch odległych kultur − polskiej w szkole i na ulicy oraz kultury kraju w którym się urodzili. Konieczne jest zwrócenie uwagi na problemy, które najogólniej można określić jako wynikające z akulturacji. Analizując zjawiska  przybywania osób do naszego kręgu kulturowego, ocieramy się o takie pojęcia jak akulturacja, opisująca takie problemy jak stosunki międzygrupowe, tożsamość społeczna, autostereotyp i stereotypy innych grup społecznych i kulturowych, wpływ społeczny, czy wreszcie stres. Proces akulturacji jest wypadkową działania takich czynników jak dotychczasowy status, wcześniejsze związki z krajem osiedlenia, okoliczności podjęcia decyzji o przyjeździe lub pozostaniu, status pobytu, sytuacja materialna w Polsce, wsparcie środowiska, cechy osobowości sprzyjające akulturacji, cechy osobowości utrudniające akulturację, dopasowanie psychologiczne wobec kultury polskiej oraz umiejętność radzenia sobie z trudnościami. Według Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego umiejętności międzykulturowe tom.in.: pośredniczenie między kulturą własną a kulturą obcą oraz radzenie sobie z międzykulturowymi nieporozumieniami i wynikającymi stąd sytuacjami konfliktowymi; próby przezwyciężania stereotypów.

W odniesieniu do powyższych umiejętności program”Ku wielokulturowej szkole w Polsce” zakłada:

  1. Rozwijanie międzykulturowej kompetencji komunikacyjnej – doskonalenie umiejętności językowych, pozwalających na funkcjonowanie w europejskiej wielojęzycznej i wielokulturowej rzeczywistości;
  2. Uczenie się przez działanie, sprzyjające budowaniu kompetencji społecznych, tak ważnych w szybkim nawiązywaniu kontaktów z nowymi kolegami i koleżankami w szkole.

Międzynarodowa Szkoła Mistrzostwa Sportowego „Edukacja i Sport” w myśl koncepcji CLIL (Content and Language Integrated Learning) oznaczający zintegrowane kształcenie/nauczanie przedmiotowo-językowe realizuje nauczanie języka polskiego poprzez łączne realizowania programów nauczania języka polskiego (dla obcokrajowców) oraz języka angielskiego (dla dzieci polskich)  z innymi  przedmiotami nauczania i praktyczne wykorzystanie wiedzy z innych przedmiotów szkolnych. Język to narzędzie do zdobywania wiedzy, a nie cel sam w sobie. Takie podejście metodyczne jest wciąż określane jako innowacyjne, choć funkcjonuje z powodzeniem w niektórych systemach edukacyjnych od wielu lat. Umożliwia opanowanie przedmiotu pozajęzykowego oraz języka, w którym dany przedmiot jest realizowany. Obydwa przedmioty są tak samo ważne.

Nauczyciel, uczący sztuki przekazywania znaczenia, bierze pod uwagę trzy czynniki: emocje, ważność, kontekst i skrypty myślowe. Do uczenia się języka uczniowie potrzebują wyraźnego, znaczącego kontekstu. Taki kontekst stanowią przedmioty niejęzykowe, które dają uczniowi szansę na wykorzystanie nabytych umiejętności. Efekty stosowania tradycyjnych form ćwiczeń i zadań są mniej imponujące niż używanie języka w znaczącym i bogatym kontekście. Poza tym kontekst umożliwia uczniom wykorzystanie posiadanych umiejętności oraz nabytej wcześniej wiedzy w rodzimym języku. Nauka języków obcych i drugich wspomagana jest w szkole komputerem. Rozwój technologii komputerowych i informacyjnych spowodował, iż komputer stał się nieodzownym narzędziem, zarówno dla nauczyciela, jak i ucznia. Niewątpliwymi korzyściami płynącymi z zastosowania komputera w procesie nauczania są takie elementy jak: uatrakcyjnienie lekcji, dyscyplinowanie uczniów, rozwijanie myślenia twórczego i uzyskiwanie lepszych wyników nauczania – uczenia się. Komputer oddziałuje bowiem na szereg zmysłów (wzrok, słuch, dotyk). Daje możliwość uczniowi emocjonalnego zaangażowania się poprzez kojarzenie wartości poznawczych i estetycznych, np. tekst, słowa, grafika.

Celami ogólnymi szkoły są:

  1. Rozwijanie umiejętności językowych  uczniów cudzoziemców podejmujących naukę w polskiej szkole.
  2. Przygotowanie uczniów cudzoziemców do funkcjonowania w polskiej rzeczywistości kulturowej.
  3. Dalszy rozwój językowy uczniów cudzoziemców  do łączenia programów nauczania języka polskiego (dla obcokrajowców) oraz języka angielskiego (dla dzieci polskich)  z innymi przedmiotami nauczania
  4. Osiągnięcie językowej kompetencji komunikacyjnej w zakresie języka polskiego i języka angielskiego.

Na podstawie Publikacji „Ku wielokulturowej szkole w Polsce» Pakiet edukacyjny z programem nauczania dla I, II i III etapu kształcenia Warszawa 2010 Autorzy: Anna Bernacka-Langier, Elżbieta Brzezicka, Stenia Doroszuk, Przemysław Gębal, Barbara Janik-Płocińska, Agnieszka Marcinkiewicz, Ewa Pawlic-Rafałowska, Jolanta Wasilewska-Łaszczuk, Małgorzata Zasuńska ISBN: 978-83-62210-09-1; Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy; Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.